Nieuwe inzichten bieden hoop tegen ziekenhuisschimmel

Recent hebben de Vlaamse universiteiten, academische en andere ziekenhuizen heel wat vooruitgang geboekt in nieuwe of vernieuwende inzichten en technieken. Sommige ervan hebben veel invloed op zowel de duur van het ziekenhuisverblijf als op de risico’s. Zo hebben onderzoekers van de KU Leuven ontdekt welke eiwitten essentieel zijn voor de groei en hechting van de ziekenhuisschimmel Candida auris. Deze kennis kan bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe behandelingen.

Candida auris kan resistente infecties veroorzaken die, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, ernstige gevolgen kunnen hebben. Doordat de schimmelcellen zich op een ongeziene manier organiseren, waardoor het zeer moeilijk is om de infectie volledig te weren en uit te roeien, kampen verschillende ziekenhuizen sinds 2014 met hardnekkige C. auris-uitbraken. Klontervorming beschermt de binnenste cellen van de schimmel tegen omgevingsfactoren. De schimmel organiseert zich bovendien in biofilms op oppervlakken zoals de huid. “Een gezonde persoon zal hiervan doorgaans niet veel last ondervinden, maar wanneer er een katheter wordt ingebracht, kunnen de schimmelcellen makkelijk mee naar binnen dringen”, legt professor microbiologie dr. Patrick Van Dijck uit.

Hoop tegen ziekenhuisschimmels

Zijn onderzoeksteam ontdekte dat twee eiwitten verantwoordelijk zijn voor de hechting en groei van de schimmel. “Wanneer deze eiwitten worden uitgeschakeld, vermindert het vermogen van de schimmel om te klonteren en biofilms te vormen aanzienlijk. De afhankelijkheid deze eiwitten vormt een interessante piste voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen. Schimmelkolonies die geen biofilms kunnen vormen, zouden vatbaarder zijn voor bestaande antischimmelmiddelen.”

Minder röntgenstralen dankzij artificiële intelligentie

Als eerste ziekenhuis wereldwijd heeft Palfijn, een onderdeel van de Antwerpse ziekenhuisgroep ZAS, een röntgenzaal met de nieuwste generatie AI in gebruik genomen. Het nieuwe fluoroscopietoestel is in eerste instantie ontwikkeld voor dynamische onderzoeken, zoals die van het spijsverteringskanaal. Fluoroscopie toont meerdere röntgenbeelden na elkaar. Samen vormen ze een soort filmpje. Het toestel zal nog uitgebreid worden met een lichtplaat die van kleur verandert. Dit creëert een aangenamere sfeer en leidt de patiënt af, wat zeker bij kinderen de angst voor het onderzoek vermindert.

De artificiële intelligentie lijnt het te onderzoeken lichaamsdeel uiterst precies af en zorgt voor een optimale positionering. Daardoor krijgt de patiënt minder röntgenstralen dan met bestaande toestellen. Lichaamsdelen die geen meerwaarde bieden voor de diagnose worden niet bestraald. Dankzij de ingebouwde AI zijn de gemaakte beelden ook heel consistent. Dit toestel verkleint de kans op foutieve opnames en bijgevolg verkeerde interpretaties van de beelden.

Algoritme

“Het AI-algoritme detecteert eerst het te onderzoeken lichaamsdeel. Op basis van de lichaamsbouw van de patiënt en de leeftijd bepalen de technoloog en software vervolgens de juiste instellingen en de te bestralen zone”, legt verpleegkundige-technoloog Asma Chilah uit. “Dat Siemens Healthineers, de wereldwijde marktleider in fluoroscopiesystemen, ons de primeur van de Luminos Q.Namix R gaf, is een grote blijk van vertrouwen”, zegt radioloog dr. Jens De Cock. “Jaarlijks voeren we in ZAS Palfijn 40.000 onderzoeken uit met röntgenbeelden. Voor een deel daarvan gaan we deze nieuwe technologie gebruiken.”

Heupprothese in dagopname

In de vergrijzende samenleving krijgen steeds meer mensen een nieuwe heup. In AZ Herentals kunnen patiënten voortaan in één dag een totale heupprothese krijgen en meteen naar huis terugkeren. Hoewel de meeste patiënten nog steeds één nacht in het ziekenhuis blijven, kan dagopname in specifieke gevallen een veilige en efficiënte optie zijn. “Deze optie is alleen geschikt voor patiënten die aan bepaalde voorwaarden voldoen”, onderstreept heupchirurg dr. Mike Tengrootenhuysen. “Ze moeten in eerste instantie zelf gemotiveerd zijn voor de uitvoering van deze ingreep via dagziekenhuis. Verder is een goede algemene gezondheid met weinig tot geen bijkomende aandoeningen noodzakelijk. Tot slot moet er goede thuisopvang zijn voor de eerste nacht en de dagen nadien. Herstel in de eigen omgeving kan psychologisch positief werken en sneller herstel bevorderen.”

Minder belastend

Volgens dr. Lieven Vermuyten, eveneens heupchirurg in AZ Herentals, spelen technologische vooruitgangen een cruciale rol. “De nieuwste operatietechnieken zijn veel minder belastend voor de spieren rond de heup, wat het herstel aanzienlijk versnelt. Ook de moderne pijnbestrijding is geavanceerder, waardoor patiënten dezelfde dag al mobiel zijn. Studies tonen aan dat een totale heupprothese in dagopname even veilig is als een klassieke ingreep met overnachting.”