Platform over bouw en ontwikkeling in de zorg in Vlaanderen en Nederland
Wonen in een sociogroep

Wonen in een sociogroep

Marijke Hiem Heerenveen kan 100 jaar vooruit

Een licht, toegankelijk gebouw waar keuzevrijheid, veiligheid en zelfredzaamheid in balans zijn. Een plek waar de manier van wonen aansluit bij de behoeften van haar bewoners. We zijn in Marijke Hiem in Heerenveen. Omdat het oude woonzorgcentrum niet meer voldeed aan de eisen van deze tijd, maakte het plaats voor een nieuw gebouw dat wel 100 jaar mee kan.

Tekst | Suzanne van der Horst Beeld | Ronald Tilleman – Gortemaker Algra Feenstra architects

Architect Femke Feenstra.

Architect Femke Feenstra.

Toen een aantal bewoners en hun familieleden op een regenachtige dag in oktober door de bouwput werd rondgeleid waar toen één woongroep klaar was, hielden daar maar weinig een goed gevoel aan over. De boel was nog zo kaal en sfeerloos dat sommige bewoners zelfs niet meer wilden verhuizen. Dat beeld is gelukkig honderdtachtig graden gedraaid. “Ik woon in een paleis”, zei een bewoonster onlangs, die voorheen juist erg kritisch was. “Toen ik dat hoorde, dacht ik: we hebben het goed gedaan”, vertelt locatiehoofd Yvonne van der Hoff.

Een uitdaging mag je het best noemen, de bouw van een compleet nieuw woonzorgcentrum middenin een woonwijk, aan de rand van het centrum van Heerenveen. Het groot materieel er krijgen was één ding, het weer weg krijgen was nog ingewikkelder. Maar het is gelukt. De bouw van Marijke Hiem heeft op de omwonenden dan ook veel indruk gemaakt. Hilde Kruitbos van aannemer ADS Groep: “Ze gaven zelfs aan geen ‘groene muur’ te hoeven die hen het zicht aan de bouw zou onttrekken. Ze wilden juist zien wat er allemaal gebeurde en kwamen regelmatig een praatje maken.” Het tekent het bouwproces van Marijke Hiem. Want wie van de betrokkenen je ook spreekt, van aannemer ADS Groep tot zorggroep Alliade en van architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra tot meubelproducent Thereca: allemaal roemen ze de prettige samenwerking. “Natuurlijk werd er weleens met een vuist op tafel geslagen, maar iedereen kwam aan het woord en er werd met respect naar elkaar geluisterd”, aldus Kruitbos.    

Wekelijks overleg

Ook de bouw verliep volgens haar voorspoedig. Omdat in het voortraject al veel knopen waren doorgehakt en was voorgesorteerd op besluiten die later zouden volgen, werd het gebouw in een jaar en twee maanden uit de grond gestampt. Al in een vroeg stadium betrok Meriant de bewoners, hun familieleden, buurtbewoners, de cliëntenraad en collega’s bij de nieuwbouw. Dit gebeurde in de vorm van workshops, geïnitieerd door Gortemaker Algra Feenstra. Tijdens het bouwproces werd wekelijks overleg gevoerd met de hiervoor samengestelde werkgroepen voor het interieur, het restaurant en de tuin. “Pas tijdens het aanbestedingstraject werd besloten om zonder gas verder te gaan. Dit had drastische gevolgen voor de bouw, dus dat was even schipperen. Nog later werd besloten om plafondliften te gebruiken. Daarop was gelukkig al geanticipeerd met de aanleg van de benodigde voorzieningen, zoals een sparing in de deur naar de badkamer en een stroompunt. Van de ruimte die vrijkwam omdat nu geen mobiele tilliften meer nodig waren, wordt dankbaar gebruik gemaakt omdat de elektroboilers en warmtepompen juist meer ruimte innemen dan de traditionele cv-ketels”, legt projectleider Hendrik van der Veen van Alliade uit.

Alles met de smartphone

De tien woonkamers met elk negen appartementen op de begane grond en eerste verdieping hebben allemaal een eigen entree en gemeenschappelijke woonkamer. De voordeuren komen uit op grote balkons of op de hofjes waar bewoners kunnen dwalen en rusten, bewegen en elkaar kunnen ontmoeten. De woongroepen zijn voorzien van een gloednieuw domoticasysteem waar het zorgpersoneel veel voordeel van heeft. Liep men voorheen met een pieper, smartphone, iPad en huistelefoon rond; nu wordt alles met de smartphone bediend.

Eengezinswoningen

Van der Veen: “Marijke Hiem is qua domotica helemaal up-to-date en we kunnen het zelfs nog uitbreiden, maar ook qua bouw kunnen we er lang mee vooruit. Mocht de zorgvraag ooit afnemen, dan kunnen we het gebouw ombouwen tot eengezinswoningen. Zo kan het toch 100 jaar blijven bestaan.”  Ook van de buitenruimte is iets bijzonders gemaakt. De zitjes in de beschutte hofjes geven steeds een ander uitzicht en de bewegingstoestellen en moestuinbakken op hoogte activeren bewoners om naar buiten te gaan. Ook aan de natuur is gedacht, zo is er een bijenhotel in de muur geplaatst, trekken de uitgezochte planten insecten aan en is er een speciale boom geplant voor de vogels.

Hilde Kruitbos (l), Yvonne van der Hoff (m) en Hendrik van der Veen (r).

Sociogroepen

De sociogroepen (sociotherapeutische leefmilieus) waar Meriant een kleine vier jaar geleden mee begon, komen in het nieuwe gebouw helemaal tot hun recht. In Marijke Hiem verblijven bewoners met verschillende aandoeningen, in verschillende stadia. Die hebben verschillende behoeftes als het om wonen en leven gaat. De woongroepen zijn daarom – in multidisciplinair overleg tussen de psycholoog, Specialist Ouderengeneeskunde, verpleegkundigen en verzorgenden én in samenspraak met familieleden – zo samengesteld, dat iedereen er vindt waar hij of zij behoefte aan heeft en dus zo goed mogelijk tot zijn of haar recht komt. De groepen zijn dus niet ingedeeld naar ziektebeeld, zoals voorheen gebeurde. De bewoners die behoefte hebben aan reuring worden in hun woongroep geactiveerd en de bewoners die juist gedijen bij rust en regelmaat wonen in een prikkelarme omgeving. Van der Hoff: “Het leuke is dat bewoners die voorheen erg op zichzelf waren, nu veel vaker in de woonkamer te vinden zijn, waar ze meer sociale interactie vinden en elkaar activeren. Vaak tot verbazing van hun families. Dat is toch bijzonder? Het is precies wat we graag wilden bereiken.” 


Woonzorgcentrum naar ieders behoefte

De hofstructuur van Marijke Hiem was al in het voorontwerp opgenomen, maar architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra uit Rotterdam heeft nog veel aan het plan veranderd. Het bureau besteedde extra aandacht aan de buitenruimte, om het voor bewoners zo aantrekkelijk mogelijk te maken om eropuit te gaan. Architect Femke Feenstra vertelt: “We hebben de hoven waar de woonkamers aan liggen zo toegankelijk mogelijk gemaakt. Bewoners kunnen er veilig ronddwalen, zonder dat bij hen een opgesloten gevoel ontstaat.” De uitgang is er niet zo gemakkelijk te vinden, het restaurant juist wel. “Daar hebben we een klein winkeltje voor de bewoners ingericht waar ze boodschappen kunnen doen. Bijvoorbeeld voor het avondeten.”

De hoven van Marijke Hiem zijn allemaal verschillend. De ene tuin stimuleert met beweegapparaten om in actie te komen en de andere tuin nodigt met bankjes en beplanting juist uit om te gaan zitten. Hetzelfde geldt voor de inrichting van de binnenruimten. Feenstra: “Samen met Meriant hebben we per sociogroep nauwkeurig bekeken wat de bewoners graag doen en hier het meubilair naar ontworpen. Zo heeft de ene woonkamer een tafel waaraan bewoners spelletjes kunnen spelen en een speciaal aanrecht om te kunnen helpen met koken, en is de andere woonkamer juist prikkelarm ingericht met rustiger kleurgebruik en een snoezelhoek.”

Kenmerkend voor Marijke Hiem is volgens Feenstra dat de mate van vrijheid en bescherming er zo mooi in balans zijn. “Dat is heel goed gelukt. Het is een gebouw voor ouderen, maar ik denk dat jonge mensen die er op bezoek komen zich er ook fijn voelen.”


Prachtig maatwerk meubilair, gemaakt door een unieke zorgmeubelfabrikant

“Een verschrikkelijk mooi plan.” Zo beschrijft Denis Holterman van Thereca het meubelontwerp van architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra uit Rotterdam, voor woonzorgcentrum Marijke Hiem in Heerenveen. Thereca kreeg de eer om het ontwerp in opdracht te nemen en te produceren.

Thereca, gevestigd in Hattemerbroek aan de A28 nabij Zwolle, is projectinrichter en tevens fabrikant van zorgmeubilair met een eigen ontwerpstudio en interieurbouwbedrijf in Nederland. Hoewel het bedrijf ook productievestigingen in Kroatië en Hongarije heeft, werd de opdracht voor Marijke Hiem volledig in Nederland geproduceerd. Op basis van het plan van de architect maakte Thereca de technische tekeningen, ging aan het finetunen en gaf samen met de architect en klant een klap op het definitieve ontwerp, waarna de meubels in productie gingen. Holterman is trots op wat zij voor dit project konden betekenen. Hij roemt het kleur- en materiaalgebruik. Multiplex HPL van uitstekende kwaliteit. Duurzaam en sterk. Veel beter dan de melamine platen waar meestal om gevraagd wordt. Hij is blij dat er voldoende budget was om dit zo te kunnen doen, want meubilair voor deze doelgroep wordt nu eenmaal intensief gebruikt en heeft veel te lijden.

Thereca kan in principe alles voor haar klanten betekenen: van advies naar ontwerp en van productie naar realisatie en aftersales. Het bedrijf viert dit jaar haar 150-jarige bestaan en is volledig gericht op de Nederlandse markt. Naast het inrichten van zorghuizen heeft Thereca ook een afdeling voor de zakelijke markt. Wat het bedrijf uniek maakt, is dat ze de producten zelf ontwikkelt en direct in de markt zet. Dit gebeurt ook via zo’n twintig regionale dealers in Nederland. Hierdoor weet Thereca exact waar men in de zorg behoefte aan heeft en wat wel en niet werkt. Ideaal voor de productieafdeling van het bedrijf.


Feiten en cijfers

Marijke Hiem heeft plek voor 93 bewoners. De 10 woongroepen tellen elk 9 appartementen en er zijn 3 eerstelijns voorzieningen kamers. Voor onder andere de domotica werd ruim 24 kilometer datakabel door het gebouw gelegd.

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details