Platform over bouw en ontwikkeling in de zorg in Vlaanderen en Nederland
Zuidoever: volop variatie in onderscheidend wooncomplex voor ouderen
Zuidoever is de eerste locatie van De Oevers, een nieuw concept van Cordaan voor particuliere zorg in Amsterdam.

Zuidoever: volop variatie in onderscheidend wooncomplex voor ouderen

De locatie op de Zuidas, het ontwerp inclusief glazen overkapping, de hoeveelheid groen én het interieur, afgestemd op mensen met een verminderd oriëntatievermogen, spreken iedereen tot de verbeelding.

Tekst | Kees van Delft Beeld | Cordaan, Erik Verheggen Fotografie

Zuidoever is de eerste locatie van De Oevers, een nieuw concept van Cordaan voor particuliere zorg in Amsterdam. Het wooncomplex met 54 huurappartementen nabij de RAI opende 2 juni de deuren voor de eerste bewoners. “Een bijzonder moment”, vertelt locatiemanager Barbara Voermans. “Je werkt twee jaar toe naar het realiseren van de nieuwbouw en het zorgconcept. Dat we nu mogen doen waar het om gaat, namelijk de bewoners ontzorgen en goede zorg bieden, is heel mooi.”

Locatiemanager Barbara Voermans.

Locatiemanager Barbara Voermans.

Herkenbaarheid in het ontwerp

De bewoners van Zuidoever zijn zowel mensen met dementie als mensen met een zware zorgvraag die kiezen voor een combinatie van wonen, welzijn en zorg. “Het is een plek waar je aangenaam kunt wonen en die tegelijkertijd helemaal geschikt is voor zorg”, vertelt Voermans. De routing in het gebouw is speciaal ontworpen voor mensen met dementie. Zo kunnen ze op elke woonlaag rondlopen, iets wat mensen met dementie vaak doen. Bij de entree van de appartementen staat een vitrine met iets persoonlijks van de bewoners, wat zorgt voor herkenbaarheid. “Wat ik bijzonder vind, is de combinatie van privacy in het eigen appartement en de beschikbaarheid van gemeenschappelijke ruimten”, geeft Voermans aan. “Elke etage heeft een open keuken waar een kok dagelijks verse maaltijden bereidt, er zijn zithoeken en er is op elke woonlaag een kleine bibliotheek.”

Niet alleen het interieur van de appartementen, maar ook de rest van het gebouw kent volop variatie.

Zeggenschap door bewoners

Het ontwerp van Zuidoever was vooraf niet in beton gegoten, aldus Voermans. “Eén van de kernwaarden van concept De Oevers is zeggenschap. We ontzorgen mensen, maar vinden het ook heel belangrijk dat bewoners zoveel mogelijk eigen regie over hun leven houden. Dat ze bijvoorbeeld zelf bepalen hoe laat ze opstaan, ontbijten en wat ze gedurende de dag doen. Mensen met een zware zorgvraag kunnen niet meer alles, maar bij Zuidoever gaan we uit van wat bewoners nog wél kunnen.”

Mike Coffeng, directeur Productie van Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen. (Beeld: Rob Verhagen)

De kernwaarde zeggenschap betekende in de praktijk bijvoorbeeld dat de zonneschermen eerst niet aanstuurbaar waren door bewoners, maar nu wel. Voermans: “Wij willen dat een bewoner zelf kan kiezen of de zonwering aan of uit staat. Daarom heeft ieder appartement een eigen aansturing voor de zonwering.” De bewoners mogen het appartement ook zelf inrichten. “Tegelijkertijd is ontzorgen een andere kernwaarde van ons. Daarom zijn de vloer en de gordijnrails gereed, waarna de bewoner zelf de gordijnen en meubels kiest. In dit soort details proberen we zo trouw mogelijk te handelen naar onze kernwaarden.”

Variatie in het interieur

Niet alleen het interieur van de appartementen, maar ook de rest van het gebouw kent volop variatie. Tangram Architekten, dat verantwoordelijk was voor het ontwerp van zowel het exterieur als interieur, heeft een opbouw toegepast van metselwerk aan de buitenkant tot zachte materialen en glas aan de binnenkant. Hierdoor kunnen mensen met een verminderd oriëntatievermogen aan de wanden voelen en zien waar ze zijn. De verdiepingen variëren eveneens in sfeer: van modern op de begane grond en ‘cosy’ op de middelste woonlaag tot een tuinachtige sfeer op de derde verdieping. En hoe hoger in het gebouw, hoe donkerder het interieur, als contrast met de toenemende lichtinval van buiten. “Het is een mooi samenspel van kleuren en materialen geworden”, aldus Voermans.     

Het meest in het oog springende element van Zuidoever is de wintertuin met glazen overkapping.

Wintertuin met glazen overkapping

De hoeveelheid groen is een ander opvallend aspect bij Zuidoever. De tuinen beginnen op straatniveau en verspringen tot de vierde en bovenste verdieping, waardoor alle bewoners aan een tuin kunnen wonen. Groene wanden sieren de hoofdentree en tuinarchitect Robert Broekema werd ingeschakeld om een belevingstuin te ontwerpen. Maar het meest in het oog springende element van Zuidoever is de wintertuin met glazen overkapping. De ruimte is niet geconditioneerd, maar biedt wel bescherming tegen regen, kou en geluid van buitenaf. Voermans: “In het tussenklimaat van de wintertuin kunnen bewoners vrijwel het hele jaar buiten zijn en mensen ontmoeten.”

Mike Coffeng, directeur Productie van Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen, noemt de wintertuin ook het meest bijzondere onderdeel van Zuidoever. De Nijs was hoofdaannemer bij de bouw van het wooncomplex. “De grootte, openheid en hoeveelheid groen maakt de wintertuin zo mooi”, aldus Coffeng. “Het voelt erg vriendelijk aan. We maken met De Nijs wel meer glazen overkappingen, maar dan bij kantoren en in entreepartijen. Ik heb dit in de zorg niet eerder gezien.” De detaillering vormde de grootste uitdaging bij de glazen overkapping, vertelt hij. “Je hebt te maken met een betonnen gevel met metselwerk, een staalconstructie en het glas van de kap zelf met aan het einde een goot. Alles moet natuurlijk wind- en waterdicht zijn en er bovendien esthetisch hoogwaardig uitzien. Dat heeft echt aandacht nodig.”

Elke etage heeft een open keuken waar een kok dagelijks verse maaltijden bereidt.

Omgevingsmanagement

Dat het wooncomplex zich op de Zuidas bevindt, maakte de bouw extra uitdagend. “We zijn gelukkig gewend aan werken in de Amsterdamse binnenstad”, aldus Coffeng. “Dat we voor dit project met meerdere aannemers werkten en er één logistieke toegangsweg was, maakte het wel speciaal. Maar dat heb je nou eenmaal op zo’n locatie.” Coffeng noemt in dat kader ook omgevingsmanagement van belang. “Als lid van Bewuste Bouwers kijken we hoe de omgeving de minste overlast ervaart en informeren we omwonenden zo goed mogelijk, ook via bijeenkomsten. Wij zijn immers te gast in hun buurt. Als mensen tijdig geïnformeerd zijn, is er eerder begrip bij eventuele overlast. Het kan niet anders dan dat sommige werkzaamheden in de avond of nacht plaatsvinden. Maar zodra we buiten reguliere tijd werken of extra geluid gaan produceren, informeren we de omgeving. Je krijgt er een mooiere omgeving voor terug, is onze insteek richting omwonenden.”

Kijkend naar Zuidoever is dat zeker het geval, vindt Coffeng. “Als ik het ontwerp zie, de afwerking, de hoeveelheid groen, de faciliteiten, et cetera, dan word ik daar erg enthousiast van. Ik zou hier later met alle plezier wonen.”  


‘Allesbehalve RECHTTOE-RECHTAAN’

Marcel Smitshoek was als projectmanager van abcnova van ontwerp tot en met oplevering betrokken bij de realisatie van Zuidoever. “Wij vormden de schakel tussen opdrachtgever Cordaan en het ontwerpteam en fungeerden daarnaast gedurende de realisatiefase als contactpersoon voor de bouwpartners.” De aanbesteding, vanaf de tweede helft van 2017, vormde volgens Smitshoek de grootste uitdaging voor dit project. “Inschrijvende partijen haakten af in de overspannen markt, waardoor de planning in gevaar kwam. Dat hebben we deels getackeld door met betrokken partijen in een dialoog de aanbesteding af te ronden, om te komen tot de aannemingsovereenkomsten.”

De functie van het gebouw maakte het project bijzonder, vertelt Smitshoek. “Door de combinatie van wonen en zorg en de specifieke gedachte die Cordaan heeft met dit zorgconcept, maak je constant afwegingen wat je vooraf wel of niet meeneemt in het ontwerp. In de reguliere zorg teken je bij voorbaat alles in, maar bij Zuidoever is dat mede afhankelijk van de doelgroep en de wensen van toekomstige bewoners. Zo zijn alle voorzieningen voorbereid maar niet per definitie al aanwezig. Hierdoor kan het appartement gedurende het verblijf worden aangepast aan de zorgbehoefte, maar in de basis voelt het als een appartement. Het heeft geresulteerd in een eigenzinnig ontwerp, met veel aandacht voor architectuur en beleving. Het is allesbehalve rechttoe-rechtaan geworden.”

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details