Clustering brengt redding voor zorg

’s Heeren Loo, Vlissingen

Na eerdere projecten in Middelburg en Goes heeft zorgverlener ’s Heeren Loo in Vlissingen de derde van vijf nieuwe zorglocaties geopend. Daarmee komt stapsgewijs een eind aan een situatie met een versplinterde opvang van zo’n 350 cliënten over 120 locaties. De clustering maakt dat de zorg weer financieel en organisatorisch gezond kan worden opgepakt. ’s Heeren Loo Vlissingen bestaat uit 96 zorgeenheden en een gebouw voor dagbesteding en eerstelijns zorg. De locatie in Kapelle is nu in aanbouw en ontwikkelende bouwer Aan de Stegge Roosendaal (ADSR) mag binnenkort ook beginnen met de tweede vestiging in Middelburg.

De versplinterde opvang in Zeeland waar ’s Heeren Loo momenteel afscheid van neemt, stamt uit de jaren negentig. “Gehandicaptenzorg werd hier lange tijd verzorgd door Arduin, die vanaf eind jaren negentig volledig afstapte van grootschaliger opvang in instituten”, vertelt Henri Willemsen, Accountmanager Vastgoed van ’s Heeren Loo. “Volgens de inclusie-aanpak moesten cliënten tussen de mensen gaan wonen, in gewone huizen. Dat werden er uiteindelijk meer dan 120 verspreid over de regio. Dat ging lange tijd goed, maar uiteindelijk bleek het financieel en organisatorisch niet haalbaar. Ga maar eens in de nacht 120 locaties bemensen. Uiteindelijk ging het ook ten koste van de kwaliteit van de zorg en van de huisvesting, en dan grijpt de inspectie in. Arduin dreigde ook nog failliet te gaan.”

Reddingsplan

Met een nieuw bestuur en in samenspraak met het ministerie is toen een continuïteitsplan gemaakt om te voorkomen dat honderden cliënten zonder huisvesting kwamen of heel ver weg zouden komen te wonen. Willemsen: “’s Heeren Loo was één van de partijen die toen is benaderd. In ons reddingsplan werden de 120 locaties in een vastgoedtransitie vervangen door vier tot zes locaties. Dit plan werd goedgekeurd en met een financiële bijdrage van het ministerie van VWS en het opgaan van Arduin in een fusie met ’s Heerlen Loo konden we aan een vervolg werken. We zijn toen gaan zoeken naar nieuwe locaties op Walcheren en Zuid-Beveland en hebben vijf locaties kunnen vinden. Dan ga je inventariseren waar de bestaande 350 cliënten hun sociale netwerk hebben, wat hun locatievoorkeur is en hoe we dat kunnen matchen met de locaties.”

Voorwaarde

Middelburg was reeds in eigendom en bleek het eenvoudigst om te ontwikkelen en bouwen. De locatie is inmiddels in gebruik, recent gevolgd door Goes. “Vlissingen was anders, maar daar hadden we een ingang via John Priem van Zeeland Wonen”, vervolgt Willemsen. “Die had aan de Nieuw Zuidbeekseweg grip op een kavel, met het recht om deze samen met Aan de Stegge Roosendaal te ontwikkelen, op voorwaarde dat er ook gebouwd zou worden door ADSR. Met ons eigen huisvestingsconcept, dat al tot in detail was uitgewerkt, zijn we vervolgens met ADSR versneld en constructief aan de slag gegaan. Na de nodige optimalisaties en kostenbesparingen wegens gestegen prijzen, lag er uiteindelijk een plan op tafel. Vertraging liepen we alleen op bij de bestemmingsplanprocedure. Op de naastgelegen locatie werd de huisvesting voor 200 arbeidsmigranten geprojecteerd, wat veel weerstand in de buurt opleverde. Gelukkig ging dat plan niet door en konden wij echt verder.”

Schakelen

Het huisvestingsconcept van ’s Heeren Loo is vastgelegd in een moederbestek dat uitgaat van een groepswoning met keuken en vier studio’s aan weerszijden. “We hebben dat aangepast naar twee geschakelde groepen met een tussendeel voor de installaties”, vervolgt Willemsen. “Dat pakket wordt met de duurzaamheidseisen steeds omvangrijker. In dit concept staan het bestek, de plattegronden en de installaties vast en hebben alle gebouwen een plat dak. We willen niet elke keer het wiel opnieuw uitvinden en gebruiken het voor meerdere doelgroepen. De architect ontwerpt hiervoor een schil die voldoet aan de plaatselijke welstandsnormen.”

Tetris

ADSR kon hiermee snel aan de slag en op 19 juni 2023 werd de feestelijke eerste paal geslagen. “Dat was een houten paal die met een houten stelling en met koorgezang de grond in ging”, meldt Bas Moens, directeur van ADSR.  

“Op 18 juli van dit jaar hebben wij de zes clusters met 96 wooneenheden en een dagbestedingsgebouw opgeleverd. Een simpele rekensom leert dat dit nog geen drie dagen per studio is. Vanuit de lucht zie je goed hoe het complex is opgezet, met de clusters als een soort Tetris-spel verspreid liggend over het terrein. Vier zorgstudio’s liggen telkens als lage aanbouw tegen een hogere woonkamer aan, terwijl woongroepen weer met een installatieruimte aan elkaar geschakeld zijn. Bij de rotonde ligt de dagbesteding met behandelkamers voor de eerstelijns zorg. In de uitloper van het terrein ligt een tweelaags appartementengebouw voor zelfstandig wonen met daaraan gekoppeld een woongroep met weer acht zorgunits. Net als alle andere nieuwe locaties van ’s Heeren Loo Zeeland ligt ook deze aan de rand van de bebouwde kom, met vrij uitzicht en een groene omgeving.”

Korte voorbereiding

Snel bouwen doe je met een goedlopende trein. Moens: “Wij werken met vaste ketenpartners. Dat is vertrouwd, je weet elkaar te vinden en de lijnen zijn kort. Omdat het gelijksoortige clusters zijn, konden we die ook mooi gefaseerd realiseren. Met een korte voorbereidingstijd was prefab geen optie, dus hebben we gekozen voor een casco van kalkzandsteen wanden en kanaalplaatvloeren, waar je ook snel mee kunt bouwen. De gevels zijn opgetrokken uit metselwerk van grijs en wit geëngobeerd waalformaat handvormsteen, afgewisseld met gevels met een donker mangaan gekleurde steen. Alle gebouwen zijn uitgevoerd met vloerverwarming, die gevoed wordt door een lucht/water-warmtepomp. Met Jaga radiatoren in de studio’s kunnen de bewoners de temperatuur naregelen.” 

Begin oktober is ’s Heeren Loo Vlissingen met een klein feestje officieel geopend. Willemsen tot besluit: “Over een jaar of vijf zal het groen rondom zodanig gegroeid zijn, dat hier een beschut zorgcomplex ligt waar we nog decennia kwalitatief goede zorg kunnen bieden. En dat gaan we nu ook nog met ADSR tot stand brengen in Middelburg. We hebben dan een lange weg afgelegd vanuit het Arduin-tijdperk, maar dat doen we voor onze cliënten.”