Longkanker: vroegtijdige opsporing bij risicopatiënten via uitgeademde luchtanalyse, gesteund door de EU (6,6 miljoen euro)

Het Jules Bordet Instituut zet zich in voor de strijd tegen longkanker als klinische partner van het ALCOVE-project. Het ALCOVE-project, geleid door het Universitair Ziekenhuis van Rijsel (CHU de Lille) via het regionale samenwerkingsprogramma INTERREG Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen, heeft als doel een toegankelijke oplossing te bieden voor de vroege diagnose van longkanker en zo de overlevingskansen van patiënten te vergroten. Het door de EU gesteunde project stelt een niet-invasieve benadering voor door de uitgeademde lucht te analyseren met behulp van een elektronische neus.

De opsporing van longkanker, een grote uitdaging voor de volksgezondheid

Longkanker is momenteel een van de voornaamste oorzaken van kankergerelateerde sterfte in Europa, en in het bijzonder in Hauts-de-France, Grand Est en België. De ziekte wordt vaak in een laat stadium gediagnosticeerd, wat resulteert in een ongunstige algemene prognose met slechts 17% kans om vijf jaar na de diagnose te overleven. Bij een vroege diagnose kan die overlevingskans echter toenemen tot 90% op vijf jaar dankzij een curatieve chirurgische behandeling. De implementatie van een systematische longkankerscreening vormt dan ook een grote uitdaging voor de volksgezondheid. In 2025 worden verschillende initiatieven gelanceerd (zoals het IMPULSION-project, gesteund door het Nationale Kankerinstituut (INCa) in Frankrijk) om georganiseerde screeningsprogramma’s te ontwikkelen, die als doel hebben om de screenings toegankelijker en doeltreffender te maken door middel van innovatieve hulpmiddelen.

3,96 miljoen euro Europese steun voor het ALCOVE-project

Met een totaal budget van 6,6 miljoen euro over vier jaar (2024-2028), waarvan 3,96 miljoen euro gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), bevestigen de Europese Unie en de andere financiers van ALCOVE hun steun aan de projectpartners voor hun inspanningen om de opsporing van longkanker te verbeteren. Het project stelt een niet-invasieve screeningmethode voor waarbij er gebruik wordt gemaakt van een elektronische neus. Deze neus zal, op basis van de analyse van vluchtige organische stoffen (VOS) in de uitgeademde lucht, een eerste selectie maken van risicopatiënten en zo de opsporing van longkanker optimaliseren. Deze methode zou tegemoet kunnen komen aan de beperkingen van de klassieke screening via een laagdosis CT-scan (LDCT) door vooraf de meest risicovolle patiënten al te identificeren. Aangezien de elektronische neus de aanwezigheid van ziektespecifieke markers in de adem kan detecteren, zouden risicopatiënten makkelijker en gericht doorverwezen kunnen worden naar de CT-scan. Dit zou ook het aantal ​ onnodige invasieve onderzoeken verminderen en de toegankelijkheid en relevantie van het screeningproces verbeteren.

Een innovatieve samenwerking over de landsgrenzen heen

Het ALCOVE-project is gebaseerd op een samenwerkingover de landsgrenzen heen tussen 17 partners, waaronder klinische experts, specialisten in chemische geurdetectie, sensorontwikkeling, signaalverwerking en big data-analyse. Dit consortium heeft als missie om een prototype van een elektronische neus – ontwikkeld tijdens het PATHACOV-project (2018-2022) – te transformeren tot een operationeel apparaat dat kan worden ingezet in huisartsenpraktijken, apotheken en zorginstellingen. Het Jules Bordet Instituut, samen met 9 partnerziekenhuizen, zal deelnemen aan de klinische studie waarbij 492 deelnemers betrokken zullen zijn. Deze deelnemers bestaan uit zowel operabele als niet-operabele longkankerpatiënten en risicopersonen uit Hauts-de-France, Grand Est en België.Het doel is om te bepalen of de elektronische neus in staat is om patiënten met longkanker te onderscheiden van risicopersonen zonder de ziekte in een klinische setting.

“Door een meer toegankelijke en vereenvoudigde screening te faciliteren, hopen we longkanker vroeger op te sporen en zo de overlevingskansen van patiënten aanzienlijk te verbeteren,” zegt Sébastien Hulo, hoogleraar en coördinator van het ALCOVE-project aan het Universitair Ziekenhuis van Rijsel (CHU de Lille).

Drie strategische doelstellingen van het project

• Het prototype van de elektronische neus afstemmen op de eisen van ziekenhuisomgevingen volgens de Europese regelgeving.
• De prestaties van het apparaat evalueren in klinische omstandigheden die zo dicht mogelijk bij de werkelijke screeningsomstandigheden liggen.
• De implementatie van het apparaat in toekomstige longkankerscreeningsprogramma’s in de regio voorbereiden en de toepassing door zorgprofessionals bevorderen.

Leden van het consortium

• Partners verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het apparaat: ULiège – Campus Arlon, UMONS, KU Leuven, Materia Nova, IMT Nord Europe, Université de Reims Champagne-Ardenne, Université de Lille, UZ Lille.
• Klinische partners: CHU de Lille, CHU Amiens-Picardie, CHU de Reims, Groupe Hospitalier Artois-Ternois, Institut Jules Bordet, UZ Gent, CHU HELORA, CHU UCL Namur, UZ Leuven.
• Partners voor communicatie en verspreiding: Observatoire Franco-Belge de la Santé (OFBS), Université de MONS, KU Leuven, Université de Reims Champagne-Ardenne, Eurasanté