Ecologische en innoverende concepten Nieuw Moervaartheem met oog voor circulariteit

Dit jaar viert woonzorgcentrum Moervaartheem in Wachtebeke de tiende verjaardag van haar dagcentrum. Die viering gaat gepaard met de plechtige opening van de nieuwe vleugels in de zomerperiode.

De nieuwbouw is met drie bovengrondse bouwlagen met een gezamenlijke vloeroppervlakte van 9.360 vierkante meter goed voor negen assistentiewoningen, twaalf bijkomende woonzorgkamers en vier inleunflats. Die laatste bieden valide partners van zwaar zorgbehoevende bewoners de mogelijkheid om levenslang samen te blijven wonen – wat in Vlaanderen nog vrij uniek is. In totaal biedt de vzw Zorg-Saam Zusters Kindsheid Jesu in Moervaartheem nu honderd woonzorgkamers aan.

Kleinschaligheid binnen een grote ruimtelijke context

Ondanks die omvang wil Moervaartheem sterk inzetten op huiselijkheid en kleinschaligheid. “Onze visie blijft helder: een huiselijke plek creëren waar zorg, verbinding en gemeenschap hand in hand gaan”, zegt Veerle Cornelis, directeur van Moervaartheem.

Verbonden met de buurt

Het woonzorgcentrum blijft inzetten op buurtgerichte zorg. De nieuwe cafetaria, met een zonneterras en petanquebaan, is toegankelijk voor buurtbewoners en verenigingen. “We vragen geen huur, maar hopen dat bezoekers de cafetaria ondersteunen door een consumptie”, aldus Cornelis. De ligging langs de rolstoelvriendelijke wandelroute Zilverroute maakt het namelijk een aantrekkelijke stopplaats. Ook het restaurant krijgt, met maaltijden voor buurtbewoners, een sociale functie.

Biodiverse tuin voor zintuiglijke beleving

Een belevingstuin omarmt het gebouw. Die zorgt voor rust, natuurbeleving en zintuiglijke prikkels, vooral voor bewoners met dementie. Bovendien draagt de tuin bij aan biodiversiteit en ecologisch beheer. Er is gekozen voor streekeigen soorten, met aandacht voor bestuiving, eetbaarheid van planten en boscompensatie. De aanleg ervan was mogelijk dankzij financiële steun van het Vlaams Agentschap voor Natuur en Bos.

Circulaire aanpak

De bewoners verhuisden afgelopen winter al naar hun nieuwe kamers. De oude vleugel werd vanaf januari 2024 afgebroken. Spullen uit het oude gebouw die niet geschikt waren voor hergebruik in de nieuwbouw, kregen een tweede leven via onder andere de scouts van Zelzate en organisaties die werken met vluchtelingen. De oplevering van de tweede fase van de nieuwbouw vindt omstreeks het verschijnen van dit magazine plaats.

BUITENRUIMTE
DE JONGHE

Uitgekiende omgevingsaanleg voor het Moervaartheem
“Voor de aanleg van de toegangspaden gebruikten we waterpasserende klinkers, voor de terrassen traditionele klinkers”, vertelt Andy Baart, projectleider bij De Jonghe uit Eeklo. “De wandelpaden doorheen de park- en boszone zijn uitgevoerd in waterdoorlatende steenslag. Een deel van de brandweg kreeg een klassieke betonverharding, maar vooraan en achteraan hebben we hiervoor grindgazon gebruikt. Dit biedt voldoende draagkracht en zorgt tegelijk voor een groen karakter.” De aanleg ervan vergt wel extra nauwkeurigheid. “Grindgazon bestaat uit organisch en inert materiaal, dat in de juiste verhouding gemengd moet worden om draagkrachtig en waterdoorlatend te zijn. Het komt er bovendien op aan het organische en inerte materiaal op het juiste moment te mengen, anders zou het te sterk kunnen verdichten of te slap kunnen worden.”

Tijdens de werken was het belangrijk dat het woonzorgcentrum én de parking altijd toegankelijk bleven, vertelt Baart. “Daarom voerden we een bepaald deel van de werken uit in de krokusvakantie, zodat het wzc bereikbaar was via een tijdelijke toegang over de speelplaats van de nabije school.”

Bijna vijftig jaar geleden richtte Achiel De Jonghe het gelijknamige bedrijf op. Vandaag staan dochter Annelies en haar echtgenoot Sander Mollet aan het roer. Zij kunnen rekenen op zowat 45 deskundige en gemotiveerde medewerkers. “Daarbij zijn ook eigen tuinarchitecten, zodat we niet alleen als pure uitvoerders optreden, maar ook met onze klanten kunnen meedenken over het totale concept van hun omgevingsaanleg”, vertelt Annelies De Jonghe. “We staan in voor de totale omgevingsaanleg – riolering, verharding en beplanting – en kunnen ook het onderhoud ervan op ons nemen.”

Bij de referenties zijn heel wat scholen en projecten uit de zorgsector, zoals Vrije Basisschool Het Ooievaarsnest in Assenede, De Springplank in Sint-Jan-in-Eremo, het Gentse AZ Maria Middelares en gebouwen van de Groep Philippus Neri (geestelijke gezondheidszorg) in het Meetjesland en het Waasland.

Warmte en water

De nieuwe vleugels zijn volledig onderkelderd, met vanwege de brandregelgeving gedeeltelijke toegankelijkheid. Op het dak ligt een zonne-installatie van 100 kWp. Een reservoir met een capaciteit van 180.000 liter vangt het regenwater op. Dat wordt gebruikt voor onder meer het spoelen van de toiletten. Een overloop leidt naar een infiltratievoorziening op het terrein. Verwarming gebeurt voornamelijk op aardgas, terwijl de koeling via een lucht/water-warmtepompsysteem verloopt. Er is ook warmterecuperatie via de ventilatie.

Doordacht en huiselijk ontwerp

Het strakke ontwerp komt van Archipl Collectief (Gent). De buitengevels zijn afgewerkt in lichte en donkere bakstenen in wildverband. Binnenin zorgen herkenbare accentkleuren, afgestemd op de huisstijl van Zorg-Saam, voor visuele rust en oriëntatie. Gemeenschappelijke, ruime en lichtrijke leefruimtes per afdeling zorgen voor ontmoeting en activiteit. Ruime terrassen, gekoppeld aan deze leefruimtes, maken voor de bewoners en personeel een binnen- en buitenbeleving mogelijk. Ook de kapsalon, nabij het centrum voor dagverzorging en de cafetaria kregen een plaats in de nieuwbouw. De kantoren van de directie en het personeel bevinden zich verspreid over de verdiepingen, verweven met het dagelijkse leven in het huis.